Πύλος ημαθόεις
14. Θολωτός τάφος Οσμάναγα (Κορυφασίου)
Ο σημαντικότατος αυτός θολωτός τάφος, που ερεύνησε ο Κ. Κουρουνιώτης το 1926, βρίσκεται στη θέση Χαρατσάρι, σε απόσταση δέκα περίπου λεπτών νοτίως του Κορυφασίου (πρώην Οσμάναγα). Στον τάφο οδηγείται κανείς από μονοπάτι (παράλληλο με σύγχρονη περίφραξη) στα αριστερά του κύριου δρόμου, στην πορεία για την Πύλο, λίγο μετά την παράκαμψη προς Κορυφάσιο και Ικλαινα. Ο τάφος σώζεται μερικώς και είναι υπόγειος, μεσαίου μεγέθους, με διάμετρο θαλάμου 6 μ. περίπου. Είναι χωρίς αμφιβολία ένας από τους παλαιότερους θολωτούς τάφους που έχουν βρεθεί έως τώρα στη Μεσσηνία και σ' ολόκληρη την Ηπειρωτική Ελλάδα, πιθανώτατα ο παλαιότερος, κατασκευασμένος στα τέλη της Μεσοελλαδικής εποχής ή στη μετάβαση από την Μεσοελλαδική στην Υστεροελλαδική εποχή. Ο τάφος θα πρέπει να συνδεθεί με τους άμεσα γειτονικούς οικισμούς που έχουν εντοπισθεί σας Πόρτες και στο Μπεϊλέρ-μπεη.
Ο κύριος όγκος της κεραμεικής που προήλθε από τον τάφο φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Περιλαμβάνει δύο ευδιάκριτες κατηγορίες αγγείων: Μια τοπική (Μεσσηνιακή) με αγγεία ύστερης Μεσοελλαδικής εμφάνισης και μια Μινωική με αγγεία γνωστότατων Μεσομινωϊκών 111/ Υστερομινωϊκών ΙΑ τύπων. Χαρακτηριστική είναι η απουσία από το υλικό τυπικών δειγμάτων του κλασικού κεραμεικού ρυθμού της πρώτης Μυκηναϊκής φάσης.
15. Θολωτοί Τάφοι Τραγάνας
Δύο σημαντικοί θολωτοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής έχουν έλθει στο φως στην τοποθεσία Βιγλίτσα (οι Τάφοι 1 και 2), στο νότιο άκρο μιας ράχης επάνω στην οποία βρίσκεται και το χωριό Τραγάνα, λίγο βορειότερα (Εικ. 11). Στη Βιγλίτσα φθάνει κανείς ακολουθώντας την παράκαμψη προς Τραγάνα, από σημείο (διασταύρωση) επάνω στον κύριο δρόμο για την Πύλο.
Εικ. 10. Τραγάνα, Θολωτός Τάφος 1. Σχέδιο αποτυπώματος σφραγίδας από σάρδιο, με παράσταση γρύπα (κατά Korres, CMS, V, Suppl ΙΑ, 1992). Μουσείο Χώρας
Οι τάφοι ερευνήθηκαν, στη διάρκεια αυτού του αιώνα, διαδοχικά από τους Α. Σκιά (1909), Κ. Κουρουνιώτη (1912), Σπ. Μαρινάτο (1955-56) και Γ.Σ. Κορρέ (1976-81). Θα πρέπει να συνδεθούν άμεσα με πιθανό οικισμό επάνω στο ίδιο το ύψωμα της Βιγλίτσας ή με άλλους στο σημερινό χωριό της Τραγάνας και στα Βορούλια 800 μ. περίπου βορειότερα, όπου ήλθε στο φως μια αποθήκη με 120 και πλέον αγγεία της πρώτης Μυκηναϊκής φάσης.
Εικ. 11. Βιγλίτσα Τραγάνας. Τοπογραφικό σχέδιο της περιοχής, με τον Θολωτό Τάφο 1 (επάνω) και τον Θολωτό Τάφο 2, κάτω (κατά Κορρέ 1977).