Πύλος ημαθόεις

Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΟΣ

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Νεολιθική Εποχή (7000/6500 - 3000 πΧ)

Η πρώιμη ανθρώπινη εγκατάσταση και δραστηριότητα στην περιοχή Χώρας- Εγκλιανοά-Τραγάνας-Κορυφασίου πιστοποιείται από την κεραμεική των προχωρημένων Νεολιθικών χρόνων που βρέθηκε στην Καταβόθρα Χώρας. Εξ' άλλου, ένας λίθινος πέλεκυς Νεολιθικού τύπου, που μπορεί να συγκριθεί με πελέκεις από την Πύλο και το χωριό Χαν-δρινού (εκτεθειμένους στο Μουσείο Πύλου), περισυνελέγη από την Σοφία Ταράντου στο λόφο της Αγίας Μαρίνας στα νοτιοδυτικά της Χώρας. Στον ευρύτερο Μεσσηνιακό χώρο, το Νεολιθικό παραγωγικό στάδιο τεκμηριώνεται και από κεραμεικά ευρήματα στο Σπήλαιο Κουφιέρου κοντά στο Μανιάκι, στο Σπήλαιο του Νέστορος στο αρχαίο Κορυφάσιο, στο βόρειο βραχίονα του όρμου της Βοϊδοκοιλιάς και στα Νιχώρια.
Πρωτοελλαδική Εποχή (3000/2800 - 2000/1900 πχ)
Απτά δείγματα οικιστικής δραστηριότητας κατά την Πρώιμη Χαλκοκρατία στην περιοχή του Εγκλιανού προέρχονται από μια θέση σε απόσταση 500 μ. περίπου νοτιοδυτικά του Ανακτόρου, όπου οι ανασκαφές αποκάλυψαν δύο καμπυλόσχημα ή αψιδωτά κτίσματα χρονολογούμενα στην τελευταία (τρίτη) Πρωτοελλαδική φάση ή στη μεταβατική φάση προς τη Μεσοελλαδική εποχή. Μαρτυρίες για σχετικά αραιή Πρωτοελλαδική κατοίκηση αποτελούν και τα αδέσποτα όστρακα Πρωτοελλαδικών αγγείων που έχουν σημειωθεί στις επιχώσεις ορισμένων θολωτών τάφων της περιοχής. Από τις περισσότερο μακρινές οικιστικές θέσεις στη δυτική ακτή, ο μερικώς ανασκαμμένος οικισμός στη βόρεια πλευρά του όρμου της Βοϊδοκοιλιάς προβάλλει ως το σημαντικότερο παραλιακό κέντρο της Πυλίας κατά τη δεύτερη λαμπρή φάση της Πρωτοελλαδικής περιόδου.


Εικ. 26. Ρούτση Μυρσινοχωρίου, Θολωτός Τάφος 2. Αποτύπωμα χρυσόδετης σφραγίδας από σαρδόνυχα, με παράσταση γρύπα (κατά Marinates CMS, I, Nr 271). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Μεσοελλαδική Εποχή (2000/1900 - 1550 π,Χ.)

Κατά τη Μεσοελλαδική εποχή ο Εγκλιανός αναδεικνύεται το σημαντικότερο οικιστικό κέντρο της περιοχής. Ο Μεσοελλαδικός οικισμός στη θέση αυτή πρέπει να κατελάμβανε μεγάλη έκταση επάνω στο λόφο και κάτω από αυτόν, όπως έδειξαν οι μεγάλες ποσότητες Μεσοελλαδι-κής κεραμεικής (εγχάρακτης, Αμαυρόχρωμης και Μινυακής) καθώς και ορισμένα αρχιτεκτονικά υπολείμματα που ήλθαν στο φως στις βαθύτερες ανασκαφικές τομές.
Στα Βολιμίδια, η "ζωή" της νεκρόπολης αρχίζει με την κατασκευή (σε ύστερη φάση της Μεσοελλαδικής περιόδου) του Τάφου 1 της συ-στάδος Κεφαλόβρυσου, ενός εντυπωσιακού λακκοειδους τάφου πρώιμης μορφής, στεγασμένου με ξύλινες δοκούς και πλάκες.

Κατά την εποχή αυτή, η μορφή ταφικού μνημείου που δεσπόζει στη Μεσσηνιακή περιοχή είναι ο τύμβος, με ταφικούς πίθους και κιβωτιόσχημους ή άλλους τάφους. Από τους ανασκαμμένους τύμβους Μεσοελλαδικού τύπου της Τριφυλίας και της Πυλίας, οι πλησιέστεροι προς την περιοχή Εγκλιανού-Χώρας είναι ο τύμβος της Βοϊδοκοιλιάς, ιδρυμένος επάνω στα ερείπια του προγενέστερου (Πρωτοελλαδικού II) οικισμού, καθώς και τα παραδείγματα του κτήματος Καλογεροπούλου στο Ρούτση Μυρσινοχωρίου και του Αγίου Ιωάννη Παπουλίων.

Στα τέλη της Μεσοελλαδικής εποχής και στη μεταβατική φάση από τη Μεσοελλαδική στην Υστεροελλαδική εποχή δημιουργείται στη Μεσσηνία (με τη συνδρομή πιθανώτατα και Μινωϊτών τεκτόνων) νέος τύπος ταφικού μνημείου, ο κτιστός θολωτός τάφος.. Η αρχή της εξέλιξης αυτής οριοθετείται από την ίδρυση του Θολωτού Τάφου του Οσμάναγα (Κορυφασίου) και του συγχρόνου του ή ελαφρώς υστερότερου Θολωτού Τάφου ("Ταφικού Κύκλου") κτήματος Βαγενά (με διάμετρο θαλάμου 5,50 μ. περίπου), σε μικρή απόσταση νοτίως του ανακτορικού λόφου του Εγκλιανού (Εικ. 1).