H οργάνωση της πρώιμης Ελληνικής Κοινωνίας

Μετά τη μυθική εποχή ξετυλίχθηκε ο τρόπος με τον οποίο οργανώθηκε η πρώτη μορφή της ελληνικής κοινωνίας. Τόσο η πολιτειακή και η θεσμική της οργάνωση όσο και η εθιμική, η one la υπήρξε απόρροια του καθημερινού τροπου ζωής, συντέλεσαν στη δημιουργία μιας πρώιμης κοινωνικής οργάνωσης. Τα στοιχεία αυτά αποτέλεσαν τα θεμέλια για την ανάπτυξη του κατοπινού λαμπρού πολιτισμού.

 Πηγή: http://www.nationalgeographic.gr/iee/

Κοινωνική, ηθική και πολιτική κατάσταση του έθνους

ΑΝ ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΤΕΤΟΙΟΥ ΕΙΔΟΥΣ και τόσες πολλές διαφωνίες για τους Πελασγούς, οι οποίοι λέγεται ότι ήταν παλαιότεροι κάτοικοι της χώρας από τους Έλληνες, και για τις αιγυπτιακές και φοινικικές αποικίες, οι οποίες λέγεται ότι δημιουργήθηκαν εδώ στα πολύ παλιά χρόνια, και για τις κοσμογονικές και φιλοσοφικές δοξασίες, όσες τουλάχιστον υπάρχουν στην αρχαία ελληνική θρησκεία, και, τέλος, για τις ηρωικές γενεαλογίες, τους άθλους και τις επιχειρήσεις-εκστρατείες των ομηρικών χρόνων, ευτυχώς όλοι συμφωνούν ότι για την ηθική και κοινωνική κατάσταση των Ελλήνων της ομηρικής εποχής μπορούμε να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα, καθώς οι πληροφορίες που διαθέτουμε γι' αυτά τα θέματα από τα ομηρικά ποιήματα Ιλιάδα και Οδύσσεια, και από τα έργα του Ησιόδου Έργα και Ημέραι και Θεογονία, απεικονίζουν με ακρίβεια την κατάσταση της εποχής. Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια είναι τα παλαιότερα από τα ελληνικά έπη που έχουν σωθεί, και η σύνθεσή τους, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, τοποθετείται χρονικά στον 9ο αιώνα π.Χ. Η Ιλιάδα ύμνησε τον Τρωικό Πόλεμο, ενώ η Οδύσσεια περιέγραψε τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα, ενός από τους ήρωες αυτού του πολέμου, όταν μετά την άλωση της Τροίας επιχείρησε να επιστρέψει στην πατρίδα του, την Ιθάκη. Και τα δύο ποιήματα, μέσα από την καλλιέπεια, τη λαμπρότητα της φαντασίας, την απαράμιλλη ζωντάνια των εικόνων και, πολλές φορές, την ευγένεια των συναισθημάτων, μαρτυρούν από μόνα τους την ευφυία και τη γοητεία του ελληνικού έθνους, το οποίο από την πρώτη του σχεδόν εμφάνιση μπόρεσε να δημιουργήσει τέτοια αριστουργήματα. Δεν είναι όμως πολύτιμα μόνο ως ποιητικά έργα, αλλά και ως ιστορικά μέχρι ένα σημείο.

Ο Αριστοτέλης με μια προτομή του Ομήρου. Έργο του Ρέμπραντ(Rembrandt Harmensz van Rijn), του 1653. Ελαιογραφία σε καμβά, Metropolitan Museum of Art, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

Ο λόγος είναι ότι οι ήρωες που υμνήθηκαν σε αυτά τα έργα αλλά και οι άθλοι που παρουσιάζονται δεν έχουν, όπως προαναφέραμε, ιστορική αξία, αλλά η κοινωνία, τα ήθη, οι δοξασίες που περιγράφονται σε αυτά δεν μπορούν να θεωρηθούν μυθικά, ότι, δηλαδή, ο Όμηρος παρουσίασε μία κατάσταση των πραγμάτων εντελώς διαφορετική από αυτήν των ακροατών του θαυμάσιου εκείνου έπους. Αν αυτό το έπος δεν απεικόνιζε ιδέες, κοινωνικές σχέσεις και αισθήματα γνώριμα, θα φαινόταν στους ακροατές του σίγουρα ακατάληπτο και αδιάφορο. Ο ποιητής εγκωμιάζει και εξωραΐζει σε πολλές περιπτώσεις τα πρόσωπα ή τα πράγματα για τα οποία μιλάει, αλλά είναι αδύνατον να παραδεχτούμε ότι δημιουργεί έναν εντελώς ιδανικό κόσμο. Για να γίνει, μάλιστα, πιο ευδιάκριτος αυτός ο διαγωνισμός ανάμεσα στο μύθο των ηρώων και στην αλήθεια των κοινωνικών περιστάσεων, θυμίζουμε στους αναγνώστες τα πολύ γνωστά τους νεότερα μυθιστορήματα. Σε αυτά, οι άνθρωποι και οι περιπέτειές τους είναι συνήθως επινοήματα του συγγραφέα, αλλά το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζονται είναι πραγματικό. Αν δεν ήταν και αυτό αληθινό, αυτά τα μυθιστορήματα, επειδή ήταν ολωσδιόλου διαφορετικά από τον πραγματικό κόσμο, δεν θα είχαν κανένα ενδιαφέρον.
Το ίδιο συμβαίνει και στα ομηρικά ποιήματα. Η εικόνα που προβάλλουν είναι συγχρόνως και μυθική και πραγματική. Μυθική είναι σε σχέση με τα πρόσωπα και τις περιπέτειες, πραγματική σε ό,τι έχει να κάνει με τα ηθικά και τα θρησκευτικά αισθήματα και πιστεύω, με τους κοινωνικούς θεσμούς και γενικότερα με όλη τη ζωή του έθνους. Ακόμη πιο κοντά στην πραγματικότητα βρίσκονται τα ποιήματα του Ησιόδου, από τα οποία η Θεογονία διδάσκει τι πίστευαν οι Έλληνες για τη δημιουργία του σύμπαντος και των θεών, ενώ το Έργα και Ημέραι περιέχει μια σειρά από συμβουλές για τη γεωργία, την οικονομία, τα θαλασσινά ταξίδια, την ανατροφή και άλλες ασχολίες της καθημερινής ζωής. Και επειδή αυτά τα ποιήματα συντάχθηκαν, κατά πάσα πιθανότητα, τον 8ο αιώνα π.Χ περίπου., ο Όμηρος και ο Ησίοδος βρίσκονται οριακά ανάμεσα στους μυθικούς και τους ιστορικούς χρόνους. Είναι κατά κάποιον τρόπο οι αιώνιοι θυρωροί του μυστηριώδους κόσμου που κρύβεται πίσω τους. Κάπου κάπου πείθονται να ανοίξουν τις πύλες μέχρι κάποιο σημείο και να αποκαλύψουν τα άδυτα σε αυτούς που προσέρχονται. Μπαίνουμε, λοιπόν, και εμείς σε αυτό τον κόσμο, ύστερα από πολλούς σοφούς που προηγήθηκαν και οι οποίοι, αφού μπήκαν σε αυτά τα μαγικά ανάκτορα των πρώτων χρόνων της ζωής του ελληνικού έθνους, περιέγραψαν με πολύ μεγάλη ακρίβεια και γλαφυρότητα τη θαυμάσια κατασκευή τους. Ακολουθώντας πιστά εκείνους τους αρχαίους οδηγούς και λαμβάνοντας υπόψη μας τις πιο ασφαλείς ερμηνείες των συγχρόνων μας, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε όσα έχουν σχέση με τη θρησκεία, τους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, την επιστήμη και την τέχνη των πρώτων Ελλήνων.