ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ

Τέλος, χρησιμοποίησα τη γενική απογραφή της 27ης Οκτωβρίου 1907²⁶², γιατί εδώ συναντάμε την πιο μεγάλη ακμή των Κοντοβουνίων (χάρτης 10).

Στους χάρτες σχεδιάστηκαν οι υψομετρικές κα­μπύλες ανά 500 μ., ενώ με διάστικτη γραμμή η εκάστοτε διοικητική διαίρεση. Τα μεγέθη των οικιστικών μονάδων έχουν διαφοροποιηθεί με βάση τον αριθμό των κατοίκων²⁶³. Εκτός από τα χωριά για τα οποία γίνεται λόγος, στους χάρτες έχουν τοποθετηθεί και όλοι οι γύρω οικισμοί που καλύπτουν το τετράπλευ­ρο: Κυπαρισσία, Μουζούστα (1930 Λεύκη), Ντάρα Πυλίας και Βασιλικό. Ειδι­κά στον χάρτη του 1700, τοποθετήθηκαν από άλλη πηγή τα μοναστήρια και πα-λαιομονάστηρα της εποχής²⁶⁴. Πέντε, μάλιστα, από τα οκτώ που συγκροτούσαν το μοναστικό δίκτυο των Κοντοβουνίων, βρίσκονταν σε λειτουργία.

Αυτό που καταλαβαίνει κανείς με μια πρώτη συγκριτική ματιά στους χάρ­τες, εκτός φυσικά από τη θεαματική πληθυσμιακή αύξηση²⁶⁵, είναι νομίζω η σταθερότητα που εμφανίζει το οικιστικό δίκτυο ως σύνολο στη διάρκεια των δύο αιώνων. Παρ' όλα αυτά οι οικιστικές μεταβολές που παρατηρούνται δεν μας αφήνουν αδιάφορους καθότι:

α) Δημιουργούνται νέα χωριά, όπως το Αληκοντούζι (Χ 5), το Καρβούνι, το Μαλίκι²⁶⁶ (1953 Πολυθέα), του Μύρου ή τα λεγόμενα «Κάτου χωριά». Τα τελευταία, όπως είναι η Κάτω Λεντεκάδα (1956 Ροδιά), το Κάτω Κοντογόνι (Χ 24) και η Κάτω Βούταινα (Χ 26), κάνουν την εμφάνιση τους από τα μέσα του 19ου αιώνα. Το γεγονός αυτό, της πρώτης δηλαδή διστακτικής μετακίνησης πληθυσμού από τα μητρικά χωριά σε κοντινά χαμηλότερα υψόμετρα, αποτέλε­σμα προφανώς του συνδυασμού της δημογραφίας και της οικονομίας, αποτε­λεί τον προάγγελο, θα λέγαμε, του εποικισμού των πεδιάδων και της εσωτερι­κής μετανάστευσης που θα ακολουθήσει αργότερα, και θα καθορίσει τις οικι­στικές εξελίξεις στον 20ό αιώνα^266α.

β) Κάποια άλλα χωριά, όπως του Παπαγιώρη (Χ 28) και η Λαγκάδα (Χ 31) εξαφανίστηκαν πρώιμα (18ο αιώνα), όπως επίσης η Καλοπαίδα (Χ 19) και η

Αναλυτή (Χ 14). Για τα δύο τελευταία πιστεύω ότι ποτέ δεν υπήρξαν κανονικά χωριά· ήταν σκόρπιες αγροικίες με 4-5 οικογένειες που δεν κατάφεραν να εξε­λιχθούν οικιστικά, εδώ απλώς τα αναφέρει η απογραφή Grimani. Αλλα πάλι μικρά χωριά όπως η Πάνιτσα και το Ζαπάντι (Χ 32) άντεξαν περισσότερο, κι' αυτά όμως θα ερημωθούν με τη σειρά τους αργότερα (19ο-20ό αιώνα). Ένα τρίτο κύμα ερήμωσης πιο έντονο βρίσκεται σε εξέλιξη στις μέρες μας²⁶⁷.