ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Εκατέρωθεν της περιοχής των Κοντοβουνίων σχηματί­ζονται δύο φυσικά περάσματα με διεύθυνση ανατολή-δύση:

α) Το βόρειο, ο λεγόμενος κατά την αρχαιότητα «Μεσσηνιακός Αυλώνας»³, από την άνω μεσσηνιακή πεδιάδα (αρχαίο Στενυκληρικόν πεδίον/ μεσαιωνικοί Λάκκοι) διέρχεται την κοιλάδα του Σονλιμά και καταλήγει στο Ιόνιο, βόρεια της Κυπαρισσίας αφήνοντας βορειότερα τα βουνά Τετράζι (αρχαία Νόμια, ύψος 1.389 μ.) και Λύκαιο (ύψ. 1.420 μ.).

β) Το νότιο πέρασμα, από την κάτω μεσσηνιακή πεδιάδα (αρχαία Μακά­ρια), στο Νησί (από το 1867 Μεσσήνη), περνάει από το ποτάμι της Βελίκας (αρχαίος Βίας;), πριν το βουνό Μαγκλαβάς (ύψ. 711 μ.), διακλαδίζεται δυτικά-βορειοδυτικά κατά την νήσο Πρώτη και δυτικά-νοτιοδυτικά προς τον κόλπο του Ναβαρίνου, αφήνοντας νοτιότερα τον Λυκόδημο (την αρχαία Μαθία, ύψ. 960 μ.) και το ακρωτήριο Ακρίτας (κάβο Γάλλο).

Στον ευρύτερο μεσσηνιακό χώρο το σύστημα επικοινωνίας-συγκοινωνίας με άλλες όμορες περιοχές καθορίζουν κυρίως τέσσερα χερσαία περάσματα σε χρήση και αξία μακράς διάρκειας⁴:

α) Βορειοδυτικά είναι η εκβολή της Νέδας (Μπούζης), πέραν της οποίας εκτεινόταν η αρχαία Τριφυλία⁵. Αυτό ήταν το εύκολο σημείο εισόδου για όσους μετανάστες ή/και εισβολείς έφταναν στη Μεσσηνία, ακολουθώντας την άνετη παραλιακή-περιφερειακή διαδρομή της δυτικής Πελοποννήσου (αρχαία Χοίρειος νάπη)⁹, που συνδέει με την Αποσκιαδερή Μάνη¹⁰ και την εσχατιά του Ταινάρου (κάβο Ματαπά).