ΙΣΤΟΡΙΚΟΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΩΝ ΟΙΚΙΣΤΙΚΑ

Σπίτια υψώνονται και πέφτουν, καταρρέουν, επεκτείνονται,
Είναι ένας ανοιχτός αγρός...
Παλιές πέτρες σε νέα κτίρια, παλιά ξυλεία σέ νέες φωτιές...
Τα σπίτια ζοϋνε και πεθαίνουν: υπάρχει καιρός για χτίσιμο
Και καιρός για να ζήσεις...

Από την ποιητική σύνθεση του Τ. S. Eliot, Four Quartets. Μετάφραση: Έφη Αθανασίου.

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ

Στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου «αναμεταξύ εις τον Μεσσηνιακό κόλπο και Κυπαρήσιο»¹ βρίσκεται η Μεσσηνία. Ο Πάμισος (Πιρνάτζας), το μεγαλύτερο ποτάμι της, διασχίζει την εύφορη πεδιάδα της με κατεύθυνση από βορρά προς νότο. Κεντροδυτικά, ανάμεσα στη δεξιά όχθη του Παμίσου και των παραλίων του Ιονίου, εντοπίζουμε τον ορεινό όγκο των Κοντοβουνίων, ο οποίος ονομάζεται επίσημα «Όρη Κυπαρισσίας» και περατώνεται δυτικώς στη βουνοσειρά της Αγιας, η οποία ταυτίζεται με το αρχαίο Αιγαλέον όρος (χάρτης 1). Η εν λόγω ορεινή ενότητα μαζί με τα γύρω χαμηλότερα βουνά όπως η Ιθώμη (το μεσαιωνικό Βουρκάνο), αποτελούν μία από τις τέσσερις ορεινές ομάδες που συμμετέχουν στη γεωμορφία της Πελοποννήσου².

map 1. Δ. Φιλιππίδης και Γ. Κωνσταντάς, Γεωγραφία Νεωτερική, Βιέννη 1791 (ανατύπωση Αθήνα 1988), σ. 128.