Αρχαιότητες Χώρας

Το Ανάκτορο του Εγκλιανού, με τη μορφή που έλαβε κατά τον 13ο αιώνα π.Χ., κρίνεται απόλυτα ισάξιο με τα σύγχρονα του ανακτορικά κτίσματα της Αργολίδος και της Βοιωτίας. Μπορεί με βεβαιότητα να αναγνωρισθεί ως η κατοικία των μελών της βασιλικής δυναστείας των Νηλειδών, της ισχυρότερης τοπικής δυναστείας, γνωστής από την αρχαία Ελληνική παράδοση, που θα μπορούσε να κατέχει τέτοιο ανάκτορο κατά την Υστερη Μυκηναϊκή εποχή.
Αρχηγός του δυναστικού οίκου των Νηλειδών ήταν, σύμφωνα με την παράδοση, ο Νηλεύς, πρίγκιπας από την Θεσσαλία. Μετά από φιλονικία με τον αδελφό του Πελία, βασιλέα της Ιωλκού, μετοίκησε στη Μεσσηνία και έκτισε την Πύλο ή την κατέλαβε από τον κτίστη της, τον Μεγαρέα Πύλο. Την δόξασε τόσο που ο Ομηρος ονομάζει την Πύλο "πόλη του Νηλέως" (Νηλήιο Πύλο, π.χ. Οδύσσεια γ 4). Γιος του Νηλέως ήταν ο Νέστωρ, ο συνετός βασιλιάς, που κυβέρνησε την Πύλο επί τρεις γενεές. Είχε ακόμη σημαντικό ηγετικό ρόλο στην πρώτη ενωμένη Ελληνική στρατιωτική επιχείρηση, την εκστρατεία εναντίον της Τροίας, οδηγώντας 90 πλοία, δεύτερος μόνο σε ναυτική δύναμη μετά τον άνακτα των Μυκηνών, τον Αγαμέμνονα.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι συγκεκριμένα σημεία της βασιλικής κατοικίας του Νέστορος, που αναφέρονται στην τρίτη ραψωδία της Οδύσσειας (Τηλεμάχεια), βρίσκουν κοντινές έως ακριβείς αντιστοιχίες σε ανασκαμμένα τμήματα του Ανακτόρου του Εγκλιανού. Τέτοια είναι το θρανίο (πεζούλι) του Δωματίου 10 (πρβλ. Οδύσσεια γ, 405-412), η Αποθήκη Οίνου 104-105 (πρβλ. Οδύσσεια γ, 390-392) και η εγκατάσταση του Λουτρού 43 (πρβλ. Οδύσσεια γ, 464-469), όπου σύμφωνα με την Ομηρική περιγραφή η θυγατέρα του Νέστορα Πολυκάστη έλουσε τον φιλοξενούμενο Τηλέμαχο.

Εικ. 5. Επάνω Εγκλιανός, Θολωτός Τάφος IV. Αποτύπωμα χρυσού σφραγιστήρα με απεικόνιση γρύπα και αποτύπωμα σφενδόνης χρυσού σφραγιστικού δακτυλιδιού με λατρευτική σκηνή σε ιερό κορυφής (κατά Blegen κ.ά 1973, σχέδια του Piet dejong). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.