Μουσείο Αίθουσα Α

Η πρώτη αίθουσα του Μουσείου Χώρας περιέχει πλήθος ευρημάτων που προέρχονται, σχεδόν αποκλειστικά, από τις ανασκαφές του Σπ. Μαρινάτου σε θέσεις της Τριφυλίας και της Πυλίας. Πρόκειται για αγγεία, όπλα, εργαλεία, κοσμήματα και άλλα αντικείμενα από τάφους ή τύμβους, αλλά και από οικισμούς.
Εξω, ακριβώς, από την είσοδο του Μουσείου, στα δεξιά και στα αριστερά της, αλλά και μέσα στην πρώτη αίθουσα έχουν εκτεθεί τέσσερις συνολικά ταφικοί πίθοι εντυπωσιακών διαστάσεων από τους Μεσοελλα-δικούς τύμβους Κοκοράκου Περιστεριάς και Αγ. Ιωάννη Παπουλίων.
Ενα μεγάλο μέρος του εκτεθειμένου υλικού στην αίθουσα αυτή αποτελείται από κεραμεικά, κυρίως, ευρήματα Υστεροελλαδικών Ι-ΙΠ Β, ως επί το πλείστον, χρόνων (1550-1200 π.Χ.), διευθετημένα σε έξι προθήκες (Προθ. 1, 2, 4, 6-8) από τους τάφους του μεγάλου νεκροταφείου των Βολιμιδίων (π.χ. Εικ. 15). Στα ταφικά σύνολα από τα Βολιμίδια περιλαμβάνεται και η κεραμεική από τον παλαιότερο τάφο του νεκροταφείου (τον Τάφο 1 της ομάδος Κεφαλόβρυσου), όπου επικρατεί το χαρακτηριστικό Μεσσηνιακό δίδυμο κύπελλο, γνωστό και ως δέπας αμφικύ-πελλον (Προθ. 4). Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα αγγείο από τον Τάφο 6 της ομάδος Αγγελοπούλου στα Βολιμίδια που εκτίθεται μόνο του σε μικρή προθήκη στον αριστερό μακρό τοίχο της αίθουσας. Είναι ένα Υστερομυκηναϊκό τριποδικό τελετουργικό αγγείο-ρυτό, με τρεις κεφαλές ζώων (ταύρου και ελαφιών), μοναδικό στο είδος του.

Στην Προθήκη 4 (επάνω ράφι) εκτίθεται σειρά αγγείων από τα Βορούλια Τραγάνας. Ανάμεσα τους υπάρχουν αρκετά αντιπροσωπευτικά δείγματα του πρώτου Μυκηναϊκού κεραμεικού ρυθμού (1550-1500 π.Χ.), όπως γραπτά κύπελλα τόπου Keftiu, με μεσαίο ανάγλυφο δακτύλιο, που μιμούνται μεταλλικά πρότυπα (πρβλ. δύο χρυσά κύπελλα από την Περιστέρια) και ένας αμφορέας με φυτική διακόσμηση (Εικ. 14, 15). Σε προθήκες που βρίσκονται σε περίοπτη θέση στην πρώτη αίθουσα του Μουσείου, παρουσιάζεται το εκπληκτικό σύνολο των χρυσών ευρημάτων από τους τρεις θολωτούς τάφους στο λόφο της Περιστεριάς Κυπαρισσίας, που αποκαλύπτει τη συγκέντρωση μεγάλου πλούτου στη θέση αυτή κατά την Πρώιμη Μυκηναϊκή εποχή.

Το μεγάλο χρυσό διάδημα και τα δάο από τα τρία χρυσά κύπελλα με εκτυπες σπείρες (από τον Θολωτό Τάφο 3) έχουν καλά παράλληλα ανάμεσα στα ευρήματα από τους βασιλικούς λακκοειδείς τάφους των Μυκηνών (Εικ. 13). Μια χρυσή ψήφος (χάνδρα) από τον Θολωτό Τάφο 1 φέρει κοκκιδωτή (μορόεσ-σα) διακόσμηση. Σε χρυσή επένδυση κάποιου σκεύους από τον ίδιο τάφο αποδίδεται πομπή επτά νέων προς τα αριστερά, που θυμίζει έντονα την ευχαριστήρια πομπή των θεριστών επάνω στο περίφημο λίθινο ρυτό από την Αγία Τριάδα, στο Μουσείο του Ηρακλείου.

Ανάμεσα στο πλήθος των χρυσών κοσμημάτων και των άλλων μικροαντικειμένων από τους τρεις τάφους, διακρίνονται χρυσές μέλισσες, χρυσοί θύσανοι, χρυσά δισκάρια, πλακίδια, ταινίες, σωλινίσκοι και ήλοι, χρυσά κοσμήματα που συνδυάζουν δύο αντιθετικές ψυχές (πεταλούδες). Ξεχωρίζουν, επίσης, φύλλα χρυσού σε σχήμα ρόδακα, πεντάφυλλου άνθους, φύλλου κισσού, θαλάσσιου τρίτωνος, πουλιού και γλαύκας (Εικ. 32). Είναι αξιοσημείωτο ότι παρόμοιες χρυσές γλαυκές έχουν βρεθεί σε τάφους του Κακοβάτου και του Εγκλιανού.

Το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων στην Προθήκη 3, στη δεξιά πλευρά της πρώτης αίθουσας, προέρχεται από τους δύο πριγκηπικούς θολωτούς τάφους στη θέση Ροάτση Μυρσινοχωρίου, κυρίως από τον Θολωτό Τάφο 2 που βρέθηκε μερικώς ασύλητος. Ανάμεσα στα διάφορα ευρήματα ξεχωρίζουν θαυμάσια γραπτά αγγεία του 15ου αιώνα π.Χ., μακρά χάλκινα ξίφη, ένα χάλκινο χρυσόηλο εγχειρίδιο, άλλα όπλα καιεργαλεία, χάλκινοι δίσκοι ζυγαριάς και ένα χάλκινο τηγανοειδές σκεύος. Αγγεία, σφραγίδες και άλλα πολύτιμα αντικείμενα από τους τάφους αυτούς είναι εκτεθειμένα και στην Προθήκη Πύλου στη Μυκηναϊκή Αίθουσα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου των Αθηνών.

Πέρα από τα μικρότερα αγγεία, χαρακτηριστικά δείγματα της κεραμεικής  δημιουργίας των πρώιμων Μυκηναϊκών χρόνων είναι οι αμφορείς και οι πιθαμφορείς από θολωτούς τάφους της Περιστεριάς και του Ρουτση που είναι εκτεθειμένοι εκτός προθηκών.

Εντυπωσιάζουν ιδιαίτερα δύο πιθαμφορείς από τον Θολωτό Τάφο 2 στο Ρουτση, χρονολογού-μενοι στο πρώτο ήμισυ του 15 ου αιώνα π.Χ. Ο ένας είναι διακοσμημένος με μεγάλα χταπόδια στο πνεύμα του λαμπρού Θαλάσσιου Ρυθμού, ενώ ο άλλος, εισαγμένος πιθανώτατα από την Κρήτη, με καλαμοειδή σε πυκνή διάταξη. Εντάσσονται σε μια σειρά εξαίρετων πιθαμφορέων αυτής της περιόδου που έχουν βρεθεί σε αρκετούς θολωτούς τάφους στη Μεσσηνία, από τον Κακόβατο έως την Κουκουνάρα.

Επιλογή ευρημάτων από τον οικισμό της Περιστεριάς και από τους δύο θολωτούς τάφους της Τραγάνας παρουσιάζεται στην Προθήκη 5. Σε διπλανή προθήκη τοίχου εκτίθεται ένα μεγάλο χάλκινο δίωτο αγγείο σπάνιου τύπου, που έχει υποστεί έντονη παραμόρφωση, από τον Θολωτό Τάφο 1 της Τραγάνας. Σε άλλο σημείο της αίθουσας, εκτός προθήκης, ξεχωρίζει ένας τρίωτος αμφορέας των προχωρημένων Μυκηναϊκών χρόνων, με σχηματοποιημένα κισσοειδή θέματα, από τον Θολωτό Τάφο 2 της ίδιας περιοχής.

Επάνω Εγκλιανός, Ανάκτορο Νέστορος. Τοιχογραφία με παράσταση γρύπα και λέοντα, από το Δωμάτιο 46 (κατά Lang 1969, ζωγραφική αναπαράσταση από τον Piet dejong). Μουσείο Χώρας.