ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΙΑ

Από τις παραπάνω ενότητες, τη μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση και αριθμό χωριών έχουν τα Κοντοβούνια. Το μεταβυζαντινό όνομα Κοντοβούνια, με τη στενή του έννοια, χαρακτηρίζει το βόρειο μέρος της ορο­σειράς της Κυπαρισσίας, ενώ με την ευρύτερη, ολόκληρη την ίδια ορεινή πε­ριοχή νότια του μεσσηνιακού αυλώνα²⁸. Απ' αυτό παράγεται τοπικό εθνικό Κοντοβουνήσιος/ Κοντοβουνήσος, το οποίο καθίσταται επώνυμο²⁹ που σχημα­τίζει ανδρωνυμικό Κοντοβουνήσαινα^29α. Κατά τη Δεύτερη Τουρκοκρατία τα Κοντοβούνια, ήταν ένα από τα τέσσερα κόλια (τμήματα) που αποτελούσαν το βιλαέτι ή καζά της Αρκαδίας³⁰.

Κατάλογο των χωριών έχει δημοσιεύσει ο Pouqueville³¹ και η Γαλλική Expedition³². To σύνθετο νεοελληνικό τοπωνύμιο Κοντοβούνια ετυμολογείται είτε από το επίθετο «κοντός» για το χαμηλό του ύψους³³ είτε από το επίρρημα «κοντά» για το εγγύς και ευπρόσιτο του χώρου³⁴. Χωριό Κοντοβούνι του τερριτορίου της Μεθώνης συναντάμε σε έγ­γραφο του 1698³⁵ το οποίο σώζεται ως τοπωνύμιο σήμερα στην περιοχή του χωριού Μανιάκι³⁶.

Η ευρύτερη περιοχή των Κοντοβουνίων, ποτέ στο παρελθόν δεν αποτέλεσε ενιαία διοικητική ενότητα. Στην Ενετοκρατία συμβάλλουν εκεί τα territorii Αρ­καδίας, Ανδρούσας, Μεθώνης και Ναβαρίνου, στη Δεύτερη Τουρκοκρατία τα βιλαέτια Αρκαδίας, Ανδρούσας, Ιμπλακίων και Ναβαρίνου και στη σύγχρονη εποχή οι μεσσηνιακές επαρχίες Τριφυλίας, Μεσσήνης και Πυλίας. Με την πρό­σφατη διοικητική διαίρεση, η περιοχή διαχέεται σε έξι δήμους και δυο κοινότη­τες³⁷. Από πλευράς εκκλησιαστικής οργάνωσης-διοίκησης διαμοιραζόταν άλ­λοτε ανάμεσα στη μητρόπολη Χριστιανουπόλεως και την επισκοπή Ανδρούσης³⁸, ενώ από το 1833 στη μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας και τη μητρό­πολη Μεσσηνίας³⁹. Παρ' όλα αυτά, η τοπική ενότητα των Κοντοβουνίων μπο­ρεί να αποκατασταθεί με όρους γεωγραφίας, όπως η εδαφική μορφολογία και η φυσιογνωμία του οικοσυστήματος⁴⁰.

37. Νόμος 2539/1997 («Ι. Καποδίστριας»). Δήμοι: Αετού, Αριστομένους, Ιθώμης, Νέστορος, Παπαφλέσσα και Φιλιατρών. Κοινότητες: Τρικόρφου και Τριπύλας. Βλ. Οικονομικός Ταχυδρό­μος, φ. 4 (2281), 22-1-1998, σσ. 85-86.

38. Τ. Γριτσόπουλος, Ή Εκκλησία της Πελοποννήσου μετά τήν Άλωσιν, Αθήνα 1992, σσ. 405-407,421-436,507-541.

39.    1833: επισκοπή Μεσσήνης, 1852: επισκοπή Μεσσηνίας, βλ. μητρ. Μεσσηνίας Χρυσόστομος Θέμελης, Σελίδες της Χριστιανικής Μεσσηνίας, Πρακτικά τοϋ ΣΤ' ΔΣΠΣ (= Πελ. Παρ. 24), τ. 1 (2001-2002), σ. 255.

40. Για τον όρο «οικοσύστημα», βλ. Κ. Κουτσόπουλος, Γεωγραφία: Μεθοδολογία και Μέθοδοι ανάλυσης χώρου, Αθήνα 1990, σσ. 90 κ.εξ.