Αναδιανομή των επιδοτήσεων

Ηκ. Μπατζελή θα πάρει μέρος στην αγροτική συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 2 Απριλίου στις 6.30 το απόγευμα στο Τουριστικό Περίπτερο στην Τρίπολη. Στη συ νέντευξή της μιλά για την κατάσταση της αγροτικής οικονομίας, τις προτάσεις για την υπέρβαση των προβλημάτων, την τύχη της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, την προστασία του ελαιολάδου, τον έλεγχο των καρτέλ και το μέλλον της αγροτικής οικονομίας στην Ευρώπη.

Αναλυτικά η συνέντευξη της κ. Μπατζελή έχει ως εξής: Πώς κρίνετε την κατάσταση της αγροτι κής οικονομίας σήμερα; «Ο αγροτικός τομέας βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα της αστάθειας των αγορών, του αυξημένου κόστους παραγωγής, των καρτέλ, του αδηφάγου χρηματοπιστωτικού συστήματος, που πρόσφατα στράφηκε στις γεωργικές πρώτες ύλες και στα τρόφιμα, των μεγάλων σουπερμάρκετ που δρουν ανεξέλεγκτα ως ρυθμιστές της αγοράς τροφίμων.

Και, δυστυχώς, δεν έχει βρεθεί αντίδοτο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, που βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης μελλοντικών στόχων και οραμάτων. Οσο για την Ελλάδα και τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα προβλήματα του αγροτικού τομέα και τις κινητοποιήσεις των γεωργών, έχουμε να κάνουμε με πραγματική αμηχα νία ή καλύτερα με ολοκληρωτική αδυναμία.

Παρακολουθούμε λοιπόν τη γεωργία να φθίνει σταδιακά, την αποχώρηση των γεωρ γών σαν αποτέλεσμα της μείωσης των εισο δημάτων τους και όχι της δυνατότητας να απασχοληθούν καλύτερα σε άλλους κλά δους της οικονομίας, την αποεπένδυση του κλάδου και ταυτόχρονα τις γεωργικές πολι τικές να παραμένουν στάσιμες, μια απάθεια για τις κρίσιμες εξελίξεις και καμία διάθεση για νέα μέτρα που θα βοηθήσουν την ρύθ μιση της αγοράς και την οικονομική ανά καμψη».

Ποιες εκτιμάτε ότι είναι οι αιτίες που έχουν οδηγήσει τα πράγματα στη σημερινή κατάσταση; «Πολλοί παράγοντες, συγκυριακοί και διαρθρωτικοί, συνέβαλαν στο να οδηγη θούμε στα σημερινά αποτελέσματα. Στο διε θνές επίπεδο καταγράφονται λάθη στον τρόπο διαχείρισης της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και στο γενικότερο μοντέλο ανάπτυξης που επι κράτησε τις τελευταίες δεκαετίες.

Στην ανα ζήτηση των αιτίων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και μία σειρά άλλοι παράγοντες, όπως η αύξηση των τιμών της ενέργειας που οδήγησε στην αύξηση του κόστους παρα γωγής ενώ οι τιμές παραγωγού παρέμειναν καθηλωμένες, παρά την έκρηξη τιμών στα τρόφιμα, που οδήγησαν σε μια κατάσταση επισιτιστικής κρίσης. Στο επίπεδο των επιλογών που αφορούν την Κοινή Αγροτική Πολιτική, η αναθεώρη ση του 2003 σήμανε τη στροφή της γεωρ γίας στον αυξημένο ανταγωνισμό και την αποδυνάμωση των μέτρων ρύθμισης των τι μών και της προσφοράς, επιλογές που βασί στηκαν στα τότε δεδομένα της κατάστασης των αγορών και στις διεθνείς υποχρεώσεις της Ε.Ε.

Κρίσιμη προϋπόθεση για την επιτυ χία της ήταν το μοντέλο εφαρμογής και οι επιλογές του κάθε κράτους μέλους. Η ελ ληνική γεωργία για να επιβιώσει στο νέο, ανταγωνιστικό περιβάλλον και στην οικονο μική κρίση που βιώνουμε, χρειαζόταν συ ντονισμένο σχεδιασμό, πολιτική βούληση για τολμηρές πρωτοβουλίες, καινοτόμα προγράμματα, στήριξη της παραγωγικότη τας και αποτελεσματική διαχείριση, απαραί τητες προϋποθέσεις για την επιτυχία της εξί σου αναγκαίας συλλογικής και ατομικής προσπάθειας των ίδιων των γεωργών.

Τα τελευταία χρόνια, η αδυναμία του κράτους ακόμη και να ελέγξει την αγορά ακυρώνει κάθε προσπάθεια των γεωργών να προσαρμοσθούν στις εξελίξεις, να συγκρατήσουν το κόστος παραγωγής και να αποφύγουν την κερδοσκοπία της αγοράς, ενθαρρύνοντάς τους ουσιαστικά να εγκαταλείπουν τη γεωργία». - Πώς μπορεί να υπερβεί η αγροτική οικονομία τα σημερινά προβλήματα; «Το ΠΑΣΟΚ έχει εξαγγείλει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα για την έξοδο των γεωργών από την κρίση και την προστασία της γεωργίας, επίκεντρο για την ανάπτυξη των περιφερειών και της υπαίθρου και έναν από τους λίγους παραγωγικούς κλάδους που μας έχουν απομείνει.

Ενα πρόγραμμα που περιλαμβάνει άμεσα μέτρα, όπως ο ευνοϊκός δανεισμός των γεωργών, η ρύθμιση των χρεών τους, η αύξηση των επιστροφών ΦΠΑ και του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου. Εχει παρουσιάσει ακόμη ένα πρόγραμμα ανάπτυξης για την γεωργία και την ύπαιθρο, που φιλοδοξεί να αξιοποιήσει τις σημερινές προκλήσεις -οικονομικές, περιβαλλοντικές και διατροφικές- με στόχο την οικοδόμηση ενός σύγχρονου ρεαλιστικού και βιώσιμου μοντέλου. Ενός μοντέλου που θα καλύπτει την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, τη λειτουργία της αγοράς με διαφάνεια και εποπτεία, το σεβασμό στο περιβάλλον, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των νέων κυρίως γεωργών.

Ενός μοντέλου που δεν ξεχνά τις κοινωνικές πτυχές, είτε πρόκειται για την ασφάλιση και την ποιότητα ζωής στην ύπαιθρο είτε για τους απόμαχους της γεωργίας, που δικαιούνται αξιοπρεπείς όρους συνταξιοδότησης». - Πού οδηγείται η Κοινή Αγροτική Πολιτική σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση; «Στο διάλογο για το μέλλον της ΚΑΠ, που έχει προ πολλού αρχίσει, ζητούμενο θα έπρεπε να είναι η επικέντρωση στις πραγματικές ανάγκες της ευρωπαϊκής γεωργίας και κοινωνίας, που υπαγορεύουν μέτρα και πολιτικές που εξασφαλίζουν την ανάπτυξη στην ύπαιθρο, τη διατροφική ασφάλεια, την μεγαλύτερη συνοχή ανάμεσα στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες, έναν απαραίτητο βαθμό κοινοτικής προτίμησης και αλληλεγγύης καθώς και μέτρα που μπορούν να ρυθμίζουν τις αγορές και να προστατεύουν το εισόδημα σε περιόδους κρίσης.

Θα πρέπει να προσδιοριστεί καταρχήν αυτό το μοντέλο, που θα οικοδομεί σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και ευθύνης των γεωργών με την κοινωνία, και στη συνέχεια να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του. Οι σημερινοί λογιστικοί χειρισμοί, η αφαίμαξη κονδυλίων από τη γεωργία, στην οποία συναινεί η κυβέρνηση, σαν να μην υπάρχουν προβλήματα για επίλυση στον ίδιο τον τομέα, είναι επικίνδυνοι, υπονομεύουν την βιωσιμότητα και το μέλλον ενός κλάδου που θα έπρεπε να αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα, ενώ δεν δικαιολογούν κανένα εφησυχασμό για τις μελλοντικές εξελίξεις».

- Με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην αγορά των αγροτικών προϊόντων, είναι φανερό ότι κρίσιμη για το μέλλον της υπαίθρου είναι η τύχη των επιδοτήσεων. Τι θα γίνει με αυτές μετά το 2013; «Δεν είναι μόνο η κρίση στην αγορά των αγροτικών προϊόντων που θα διαμορφώσει την τύχη των επιδοτήσεων της ΚΑΠ στο άμεσο μέλλον. Εχουμε να κάνουμε με μία γενικευμένη κρίση με ισχυρό αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά, και ειδικότερα στον κοινοτικό προϋπολογισμό, που σίγουρα θα επηρεάσει και την χρηματοδότηση της γεωργίας. Στο πλαίσιο αυτό, τα κοινοτικά θεσμικά όργανα έχουν ήδη ανοίξει συζήτηση όχι μόνο για το μέλλον του δημοσιονομικού πλαισίου της Ε.Ε. μετά το 2013, αλλά και για το ίδιο το παρόν του.

Σε ό,τι αφορά το μέλλον, η γεωργία θα πρέπει να εξακολουθεί να χρηματοδοτείται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη προσοχή ώστε να αποφευχθεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα ανακατανομή των κοινοτικών πόρων μεταξύ των κρατών μελών και των πολιτικών προτεραιοτήτων της Κοινότητας. Αυτό είναι σήμερα κορυφαίο ζήτημα διαπραγματευτικής τακτικής της ελληνικής κυβέρνησης στην Ευρώπη. Οπως όμως γνωρίζετε, το “χαλί“ για την τύχη των αγροτικών επιδοτήσεων μετά το 2013 έχει αρχίσει να στρώνεται από τώρα.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει ήδη δεχθεί να εξετασθεί η αναδιανομή των επιδοτήσεων μεταξύ των κρατών μελών, θέτοντας τις βάσεις για μια κακώς εννοούμενη «εξισορρόπηση των άμεσων ενισχύσεων μεταξύ των κρατών μελών» σε βάρος της Ελλάδας, η οποία κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με τις υψηλότερες στρεμματικές ενισχύσεις, και υπέρ άλλων κρατών μελών με χαμηλότερες επιδοτήσεις ανά στρέμμα, στα οποία θα μεταφερθεί μέρος των ελληνικών επιδοτήσεων». - Εχουν τύχη μια σειρά προϊόντα όπως το ελαιόλαδο χωρίς αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, και τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό; «Οι διαρθρωτικές ιδιαιτερότητες της γεωργίας στην Ε.Ε. αλλά και παγκόσμια, η φύση των γεωργικών προϊόντων αλλά και η πρακτική ανεπτυγμένων χωρών αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει βιώσιμη γεωργία χωρίς δημόσια στήριξη.

Ειδικά το ελαιόλαδο, σύμβολο ποιοτικής παραδοσιακής μεσογειακής παραγωγής, με παραπομπές -πέραν της οικονομικής- σε πολιτιστικές και περιβαλλοντικές αξίες, δικαιούται καταρχήν μια εγγύηση της βιωσιμότητάς του. Το μέλλον όμως το ελαιόλαδου και άλλων τέτοιων προϊόντων, που δεν βασίζονται στη μαζική και εντατική παραγωγή, απειλείται σοβαρά, ιδιαίτερα στις συνθήκες οικονομικής ύφεσης, που οι καταναλωτές στρέφονται σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις. Στο περιβάλλον αυτό λοιπόν, η γεωργία αδυνατεί να επιβιώσει χωρίς ένα δίχτυ προστασίας, προώθησης και ενθάρρυνσης των υποδομών, μέσω των ευρωπαϊκών πολιτικών αφενός, που θα συμπληρώνονται απαραίτητα από την κρατική αρωγή». - Εχουν προκύψει μια σειρά σοβαρά προβλήματα σχετικά με την ψηφιοποίηση των αγροτεμαχίων, έτσι ώστε να γίνει η ενεργοποίηση των δικαιωμάτων για τη φετινή χρονιά.

Ποια είναι η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων; Υπάρχει τρόπος να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι τέλος Οκτωβρίου ή θα πρέπει να ζητηθεί αναστολή της εφαρμογής του νέου συστήματος; «Ο υπουργός ισχυρίζεται ότι έλυσε τα προβλήματα του ΟΣΔΕ, ενώ η επίτροπος Γεωργίας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η ψηφιοποίηση θα έπρεπε προ πολλού να είχε ολοκληρωθεί και μόνο ο υπουργός και η κυβέρνηση γνωρίζουν τι πρόκειται να παραδώσουν. Το ζήτημα όμως των προστίμων και του τρόπου διαχείρισης των επιδοτήσεων από την κυβέρνηση, η αδιαφάνεια και η πελατειακή αντίληψη, η προχειρότητα των πυροσβεστικών δήθεν παροχών, δεν βάζει μόνο σε κίνδυνο τα εισοδήματα των γεωργών και όλων των φορολογούμενων που καλούνται να επιβαρυνθούν τα πρόστιμα της Ε.Ε., αλλά ταυτόχρονα υπονομεύουν την αξιοπιστία της χώρας, αποδυναμώνοντας κάθε διαπραγματευτικό επιχείρημα για διεκδίκηση και υπεράσπιση των συμφερόντων της γεωργίας».

- Ολοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μιλούν για καρτέλ στο ελαιόλαδο, για παράδειγμα, που διαμορφώνει χαμηλές τιμές στον παραγωγό και κάνει ακριβά τα προϊόντα στο ράφι. Ποιο είναι το σύστημα μέτρων που προτείνετε για να σπάσει το καρτέλ σε διάφορα αγροτικά προϊόντα, να κλείσει η ψαλίδα των τιμών και να επωφεληθούν οι αγρότες; «Δυστυχώς, τα καρτέλ και οι αντιανταγωνιστικές πρακτικές δεν αφορούν μόνο το ελαιόλαδο, αλλά όλα τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα. Μόλις προ ημερών το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε έκθεσή μου σχετικά με τις τιμές των τροφίμων στην Ευρώπη. Εκεί διατυπώνονται πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση των σημερινών και διαχρονικών προβλημάτων και για τη συνδιαμόρφωση συνολικής πολιτικής για τους παραγωγούς, το σύνολο της αλυσίδας εφοδιασμού και τους καταναλωτές.

Ιδιαίτερα σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης είναι απαραίτητη η ρύθμιση της αγοράς τροφίμων. Απέναντι στην αντιανταγωνιστική και αθέμιτη τακτική ορισμένων μεγάλων εταιρειών της αλυσίδας εφοδιασμού, οι οργανώσεις παραγωγών και οι καταναλωτές θα πρέπει να οργανωθούν και να διεκδικήσουν οφέλη από την λειτουργία μιας γνήσια ανταγωνιστικής αγοράς, που θα υπακούει σε αυστηρούς κανόνες ρύθμισης και διαφάνειας». - Τι μπορεί να αλλάξει το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα και την Ευρώπη έτσι ώστε να αλλάξει και η κατάσταση στην αγροτική οικονομία; «Το ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει το πρόγραμμά του, με ολοκληρωμένες και εφικτές προτάσεις για την οικονομία, την εξωτερική πολιτική, την παιδεία, το κράτος πρόνοιας. Η περιφέρεια γίνεται αιχμή της “πράσινης ανάπτυξης“ και ο αγρότης μπαίνει στο επίκεντρο των πολιτικών επιλογών, για να νιώθει ότι το επάγγελμά του τού εξασφαλίζει εισόδημα και αξιοπρέπεια».

- Με την ευρωπαϊκή σας εμπειρία πόσο αισιόδοξη είστε για το μέλλον της αγροτικής οικονομίας στην Ευρώπη; «Η εμπειρία μου με έχει διδάξει ότι η καλύτερη συνταγή για επιτυχημένη δράση φτιάχνεται από ένα ισορροπημένο μείγμα αισιοδοξίας και ρεαλισμού. Ως πολιτικός που καλείται σε καθημερινή βάση να σκέφτεται και να λειτουργεί σε ένα πολυσυλλεκτικό περιβάλλον, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είμαι υποχρεωμένη να προβληματίζομαι, να προσπαθώ και να ελπίζω για την κατά το δυνατόν ευνοϊκότερη εξέλιξη της γεωργίας. Η σημερινή κρίση πρέπει να αποτελέσει πρόκληση για τη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου ευρωπαϊκής γεωργίας, δικαιότερου και αποδοτικότερου για τους γεωργούς, φιλικότερου προς το περιβάλλον, την κοινωνία και τους καταναλωτές, που θα εξασφαλίζει την διατροφική μας ασφάλεια και θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη και στην απασχόληση - ιδιαίτερα στις λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες της Ενωσης».