Νεότερη Ιστορία Τριφυλιακής Χώρας

IV ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑΚΗΣ ΧΩΡΑΣ

19ος αιώνας: Η Τριφυλιακή Λιγούδιστα (σημερινή Χώρα) δημιουργείται από τη συνένωση τριών παλαιών χωριών (της Καβελαριάς, του Τσιφλικιού και της Λιγουδιστας) που ακμάζουν στο χώρο της μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Στη γύρω περιοχή υπάρχουν άλλα . ιστορικά χωριά: Αγορέλιτσα (σημερ. Αμπελόφυτο), Πύργος, Φλόκα, Μπάνιτσα, Σαμπρίκι (Μεταξάδα), Στυλιανού, Σκάρμιγκα (Μεταμόρφωση), Πισπίσα (Μυρσινοχώριον), Οσμάναγα (Κορυ-φάσιον).

1803 (13 Απριλίου): Αποκεφαλίζεται, με διαταγή του Τούρκου διοικητή, στην Τρίπολη, μετά τη θεληματική ομολογία της πίστης του, ο Νεο-μάρτυρας Δημήτριος ο Πελοποννήσιος, γεννημένος στην Λιγούδιστα (Χώρα) περί τα μέσα του 18ου αιώνα.

1821: Στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, ίσως και παλαιότερα, λειτουργεί σχολείο για τα παιδιά της περιοχής στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Αγιας κοντά στη Λιγούδιστα. Σ' αυτό διδάσκει τα αλληλοδιδακτικά μαθήματα ο αρχιμανδρίτης Δωρόθεος, άλλοτε διάκονος του Επισκόπου Ελαίας (Παϊσίου).

1825: Ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις συγκεντρώνονται κοντά στη Λιγούδιστα με σκοπό να ανακόψουν την προέλαση του Αιγυπτιακού στρατού του Ιμπραήμ Πασά. Λόγω της αριθμητικής υπεροχής του 'στρατού του Ιμπραήμ, αναγκάζονται να διαλυθούν, ενώ το χωριό πυρπολείται από τους Αιγυπτίους.

1836: Ιδρύεται με Βασιλικό Διάταγμα ο Δήμος Κενηρίου που απαρτίζεται από τα χωριά: Λιγούδιστα (πρωτεύουσα), Τσιφλίκι, Καβελαριά, Αγορέλιτσα (σημερ. Αμπελόφυτο), Πύργο και Μουζάκι.

Εικ. 32. Περιστέρια, Θολωτός Τάφος 3. Φύλλα χρυσού σε σχήμα πουλιού και γλαύκας, της Υστεροελλαδικής Ι περιόδου (σχέδια από φωτογραφίες: Μαρινάτος 1965). Μουσείο Χώρας.

1840: Ο Δήμος Κενηρίου ενσωματώνεται στο Δήμο Φλεσσιάδος, με πρωτεύουσα την Λιγούδιστα. Εκτός από τα χωριά του Δήμου Κενηρίου, στο νέο δήμο υπάγονται και άλλα χωριά της περιοχής μέχρι τους Γαργαλιάνους και τη νήσο Πρώτη.

1846,1886: Από τους ιστορικούς σεισμούς της Μεσσηνίας, δύο (της 14-6-1846 και της 15-8-1886) πλήττουν σοβαρά την περιοχή.

1855-1912: Η Λιγούδιστα παραμένει, για μεγάλο διάστημα, πρωτεύουσα του Δήμου Φλεσσιάδος (δήμου δευτέρας τάξεως με Β.Δ. της 31-8-1855, ενός από τους οκτώ της επαρχίας Τριφυλίας του Νομού Μεσσηνίας, με 4,500 περίπου κατοίκους). Σ5 αυτόν περιλαμβάνονται, εκτός από την Λιγούδιστα, τα χωριά: Αληκοντούζι (σημερ. Παλαιό Λουτρό), Βερεστιά, Μουζάκι, Παιδεμένου (Φλεσσιάς, προς τιμήν του πρωτεργάτη του Αγώνα Γρηγορίου Δικαίου ή Παπαφλέσσα, που έπεσε το 1825 στο γειτονικό Μανιάκι), Ποταμιά, Σαμπρίκι (Μεταξάδα) και Στυλιανού.

1857: Κτίζεται η μεγάλη οικία της οικογενείας Κοκκέβη στη Λιγούδιστα. Είναι μια από τις παλαιότερες, εάν όχι η παλαιότερη οικογένεια της Χώρας (κοκκέβω= βλέπω, κοιτάζω).

1888: Εγκρίνεται για την Λιγούδιστα ρυμοτομικό σχέδιο (Βασιλικό Διάταγμα της 19-3-1888).

1896: Καθιερώνεται η τέλεση ετήσιας εμποροπανήγυρης στην Λιγούδιστα (Β.Δ. της 19-1-1896, ΦΕΚ 6, Β, 25-1-1896). Αρχικά ορίζεται να τελείται κάθε χρόνο από 23 έως 30 Αυγούστου. Σήμερα (1993) πραγματοποιείται από 10 έως 18 Οκτωβρίου.

1907: (17 Νοεμβρίου)! Ιδρύεται, ως ιδιόκτητη μονή, η Μονή του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλήτου στην Κάτω Ρούγα της Λιγούδιστας. Είναι το πρώτο γυναικείο μοναστήρι της περιοχής. Λειτουργεί με πολύ μικρό αριθμό μοναχών έως το 1979, οπότε φεύγει από τη μονή η τελευταία μοναχή.

1912: Δημιουργείται ανεξάρτητη Κοινότητα Λίγουδιστας (Β.Δ. 31-8-1912, ΦΕΚ Α 262/1912), προερχόμενη από τον τέως Δήμο Φλεσ-σιάδος, στην οποία υπάγεται και το χωριό Στυλιανού.

1927: Η Κοινότητα Λιγούδιστας μετονομάζεται σε Κοινότητα Χώρας (Δ. 4-11-1927, ΦΕΚ Α 306/1927).

1939: Οι ανασκαφές του Κωνσταντίνου Κουρουνιώτη και του Carl Blegen στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού, σε απόσταση 4 χλμ. περίπου νοτίως της Χώρας, φέρνουν στο φως τμήματα του Ανακτόρου του Νέστορος.

1941-1944 Η περιοχή δοκιμάζεται από τις Γερμανικές Κατοχικές δυνάμεις. Πυρπολείται το χωριό Λουτρό (Αληκοντούζι).

1944 (19 Ιουλίου): Μάχη στου Μανούσου το Γεφύρι, τοποθεσία ανάμεσα στην Χώρα και στο Αμπελόφυτο. Το Α Τάγμα του 9ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ με Διοικητή τον Ηλία Σφακιανάκη από το χωριό Κορυ-φάσιο και διοικητές λόχων τους Γ. Παναγάκη και Ν. Μέλιο προσβάλλει φάλαγγα 13 Γερμανικών αυτοκινήτων που κατευθυνόταν από την Πύλο στην Κυπαρισσία, με αποτέλεσμα να φονευθούν 180 Γερμανοί. Οι Ελληνικές απώλειες περιλαμβάνουν 18 νεκρούς, ανάμεσα τους και τον Διοικητή του Τάγματος.

1950: Ο Ανδρέας Κοκκέβης, γιος του Αριστομένη Κοκκέβη, εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής. Εκπροσωπεί την περιφέρεια στο Ελληνικό Κοινοβούλιο για πολλά χρόνια. Διατελεί δύο φορές υπουργός, στην Κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου το 1964 και στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1974.

1952: Αρχίζει η συστηματική ανασκαφή του Ανακτόρου του Νέστορος στον Επάνω Εγκλιανό από αποστολή του Πανεπιστημίου του Cincinnati υπό τη διεύθυνση του Carl Blegen. Ο Σπ. Μαρινάτος εγκαινιάζει νέο ερευνητικό πρόγραμμα στην περιοχή, με την ανασκαφή του εκτεταμένου Μυκηναϊκού νεκροταφείου θαλαμοειδών τάφων στα Βολιμίδια Χώρας. Οι ανασκαφές διεξάγονται με εργατικό προσωπικό από την Χώρα που αποτελεί τη βάση και των δύο αποστολών.

1955: O Σπ. Μαρινάτος διενεργεί μικρή δοκιμαστική ανασκαφή στην είσοδο του σπηλαίου-Καταβόθρας στην Χώρα. Τα ευρήματα που φέρνει στο φως μαρτυρούν ανθρώπινη δραστηριότητα στο χώρο αυτόν κατά την 4η χιλιετία π.Χ.
1957: (Νοέμβριος): Ισχυρός τυφώνας προξενεί μεγάλες καταστροφές σε εκατοντάδες σπίτια της Χώρας.

1967: Η περιοχή Χώρας κηρύσσεται αρχαιολογικός τόπος με τουριστική σημασία (Β.Δ. 71 της 24-1-1967).

1968:   Εγκαινιάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας.

1990: Η Κοινότητα Χώρας αναγνωρίζεται σε Δήμο (ΦΕΚ 111/28-8-1990, ΠΑ 276).

1991: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Απογραφής του Μαρτίου 1991, ο πληθυσμός της Χώρας ανέρχεται σε 3.134 κατοίκους. Στοιχεία Απογραφών Πληθυσμού προηγουμένων ετών: 3.920 (1951), 3.875 (1940), 3.582 (1928), 3.345 (1920).

1992: Το καλοκαίρι του 1992 αρχίζει τη δραστηριότητα της από τη Χώρα η Αμερικανική αποστολή του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Προγράμματος Πύλου (PRAP).

1993: (1 Αυγούστου): Στο πλαίσιο των τοπικών πολιτιστικών εκδηλώσεων "Νεστόρεια c93" πραγματοποιούνται, με πρωτοβουλία του Δήμου Χώρας, τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Σπυρίδωνος Μαρινάτου στο προαύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου.