Τουριστική Ανάπτυξη

Η έναρξη λειτουργίας της “Costa Navarino” δημιουργεί προσδοκίες για ανάπτυξη, καθώς πολλοί εκτιμούν ότι η προσέλκυση επισκεπτών στις υπερσύγχρονες μονάδες αφενός θα αναδείξει το τουριστικό προϊόν της Μεσσηνίας και αφετέρου θα οδηγήσει σε νέες επενδύσεις. Μακάρι αυτές οι αισιόδοξες σκέψεις να γίνουν πραγματικότητα. Πολύ φοβάμαι όμως ότι αν δεν αλλάξουν πολλά στον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας και στη νοοτροπία μας, τελικώς η “Costa Navarino” θα αποδειχθεί μια μικρή όαση στην απέραντη έρημο του τουριστικού προϊόντος της Μεσσηνίας.

Μέχρι σήμερα, αν και στα συνέδρια όλοι μιλούν για τις δυνατότητες της τουριστικής ανάπτυξης, ο τουρισμός στο νομό αντιμετωπίστηκε περισσότερο ως πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος και λιγότερο ως πηγή παραγωγής πλούτου. Ετσι οι αποφάσεις των τοπικών αρχών λαμβάνονται με γνώμονα αυτό το κριτήριο και σε καμία περίπτωση δεν έρχονται σε σύγκρουση με συμφέροντα αντίθετα στα συμφέροντα του τουριστικού κλάδου. Για παράδειγμα η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δεν έχει ορίσει ποιες περιοχές του νομού είναι τουριστικές. Γιατί δεν τις έχει ορίσει; Για έναν πολύ απλό λόγο.

Επειδή σε αυτές τις περιοχές υπάρχει ακόμα έντονη γεωργική δραστηριότητα και οι αγρότες φοβούνται ότι αν οριστούν ως τουριστικές θα χάσουν τα ευεργετήματα που απολαμβάνουν. Ετσι περιοχές δίπλα στη θάλασσα με έντονη τουριστική κίνηση όπως η Καρδαμύλη, η Στούπα, το Πεταλίδι, η Κορώνη, η Φοινικούντα κ.ά. επισήμως παραμένουν αγροτικές περιοχές. Ετσι το Επιμελητήριο Μεσσηνίας και οι βουλευτές ζητούν να μην ασφαλίζονται στον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις “αγροτικές” περιοχές που έχουν πληθυσμό μικρότερο των 2.000 κατοίκων.

Ετσι αύριο το πρωί είναι πολύ εύκολο να εγκριθούν οι περιβαλλοντικές μελέτες μιας αγροτοβιομηχανικής μονάδας ακόμα και αν η λειτουργία της προκαλεί προβλήματα στη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων. Ετσι αύριο οι επισκέπτες της “Costa Navarino” μόλις κατέβουν στο αεροδρόμιο θα μυρίσουν τις οσμές των πυρηνελαιουργείων.

Ολα τα παραπάνω είναι τα αποτελέσματα μιας τοπικής θεωρίας για την ανάπτυξη, σύμφωνα με την οποία ο πρωτογενής, ο δευτερογενής και ο τριτογενής τομέας μπορούν να πετύχουν ταυτόχρονη οικονομική μεγέθυνση χωρίς η λειτουργία του ενός να επηρεάζει τα αποτελέσματα του άλλου. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία στα λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα της Μεσσηνίας μπορούν δίπλα στα ξενοδοχεία να λειτουργούν εργοστάσια και στις ακτές να εκβάλλουν ποτάμια των οποίων τα νερά δεν έχουν ελεγχθεί για νιτρικά φορτία εδώ και μια δεκαετία.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία ο Μεσσήνιος το πρωί μπορεί να κλαδεύει τις σταφίδες, το απόγευμα να εργάζεται ως σερβιτόρος και το βράδυ να κάνει νυχτερινή βάρδια σε εργοστάσιο. Ο λαός έλεγε παλιά: “Ή παπάς ή ζευγάς”.

Η τοπική θεωρία λέει: “Και παπάς και ζευγάς και... ξενοδόχος”. Αποτέλεσμα, ούτε η λειτουργία στην εκκλησία γίνεται, ούτε το όργωμα στο χωράφι και ακόμα χειρότερα οι τουρίστες βλέπουν τον ξενοδόχο – παπά και τρέχουν στην... Τουρκία.

Με άλλα λόγια η τοπική θεωρία αγνοεί ακόμα τις βασικές αρχές της οικονομίας που διατυπώθηκαν πριν από δυο αιώνες και σύμφωνα με τις οποίες δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς καταμερισμό εργασίας. Οι τοπικοί άρχοντες μιλούν συχνά για το “συγκριτικό πλεονέκτημα” αλλά δεν μπήκαν ποτέ στον κόπο να ανοίξουν ένα βιβλίο και να διαβάσουν τι είναι επιτέλους αυτό το περίφημο “συγκριτικό πλεονέκτημα”. Δεν έμαθαν ποτέ ότι όταν μια οικονομία έχει συγκριτικό -ή και απόλυτο- πλεονέκτημα στην παραγωγή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας πρέπει να παραιτηθεί από την παραγωγή των υπολοίπων προϊόντων και να επικεντρωθεί στην παραγωγή του προϊόντος ή της υπηρεσίας στο οποίο έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.

Αυτά λένε οι βασικές οικονομικές αρχές αλλά οι τοπικοί άρχοντες έχουν τις δικές τους θεωρίες. Αυτές που οδήγησαν τη χώρα ένα βήμα πριν τη χρεωκοπία. Θα εγκαταλείψουν τις τοπικές θεωρίες για να ακολουθήσουν τον οικονομικό δρόμο που ακολουθεί όλη η οικουμένη; Πολύ φοβάμαι ότι θα συνεχίσουν το μοναχικό δρόμο οδηγώντας το νομό και τη χώρα στη χρεωκοπία. Θα συνεχίσουν το μοναχικό δρόμο γιατί η πορεία τους είναι άρρηκτα δεμένη με επικοινωνιακές φούσκες και λόγια που χαϊδεύουν τα αυτιά των ψηφοφόρων. Θα συνεχίσουν να μιλούν για το χρυσάφι της Μεσσηνίας την ώρα που το αγροτικό εισόδημα έχει πάρει τη μεγάλη κατηφόρα. Θα συνεχίσουν να μιλούν για βιομηχανική ανάπτυξη και να ιδρύουν ΒΙΠΕ ενώ η τελευταία μεγάλη βιομηχανική επένδυση στη Μεσσηνία έγινε πριν από μισό... αιώνα. Θα συνεχίσουν να μιλούν για τουριστική ανάπτυξη και θα κοιτάνε τα τσάρτερ να περνούν για την... Τουρκία. Μοιραίοι και άβουλοι είναι ανίκανοι να αλλάξουν. Γι’ αυτό θα βουλιάξουν τη χώρα.