Περιοχές - Μνημεία περιοχής Χώρας

8.    Ναός Αγίου Δημητρίου (Χώρας)

Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Χώρας και είναι αφιερωμένος στο Νεομάρτυρα Δημήτριο τον Πελοποννήσιο, προστάτη άγιο της πόλης, του οποίου η μνήμη εορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή των Μυροφόρων.

9.    Καταβόθρα Χώρας

Η είσοδος της σπηλαιώδους Καταβόθρας (καταχωσμένη σήμερα) βρίσκεται μέσα στη Χώρα, σε τόπο με πυκνή βλάστηση, στην Οδό Αριστομένη Κοκκέβη, δίπλα ακριβώς στην Οικία Αρ. 8 και απέναντι από την Οικία Αρ. 13. Πρόκειται για υπόγειο, ουσιαστικά, σπήλαιο μεγάλου μήκους, με αλλεπάλληλους, ακανόνιστους κυκλικούς θαλάμους ("αλώνια"), διαμέτρου έως και 10 μ. Η ανασκαφή του Σπ. Μαρινάτου στα αριστερά της εισόδου του το 1955 έφερε στο φως ποσότητα κεραμεικής της Νεώτερης Νεολιθικής εποχής. Είναι μια από τις αρχαιότερες ομάδες κεραμεικής που γνωρίζουμε από τη Νοτιοδυτική Πελοπόννησο, οπωσδήποτε η αρχαιότερη από την περιοχή της μεταγενέστερης πρωτεύουσας του Νέστορος.

10.    Οικία Οικογενείας Κοκκέβη

Βρίσκεται μέσα στην κωμόπολη της Χώρας, στην Οδό Νέστορος Αρ. 2, παρά την συμβολή των Οδών Βασ. Παύλου και Νέστορος. Πρόκειται για επιβλητική διπλή οικία με κεραμοσκεπή, αξιόλογο δείγμα της δυτικο-πελοποννησιακής αρχιτεκτονικής των μέσων του 19ου αιώνα.

11.    Μονή Αγίου Δημητρίου (Χώρας)

Βρίσκεται κοντά στην Κάτω Ρούγα της Χώρας και λειτούργησε ως μονή καλογραιών από το 1907 έως το 1979. Ο σημερινός ναός του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλήτου, με εφημέριο τον Πατέρα Φώτιο (1993), κτίσθηκε το 1960. Αντικατέστησε παλαιότερο πλινθόκτιστο ναό που καταχώσθηκε.

12.    Γυφτόβρυση

Με το όνομα αυτό είναι από παλιά γνωστή η τριπλή κρήνη, σε χρήση και σήμερα, λίγο έξω από τη Χώρα, στην αριστερή πλευρά του δρόμου, στην πορεία για την Πύλο. Το παλαιότερο τμήμα της είναι το ακραίο δεξιό, όπως μαρτυρεί η επιγραφή με τη χρονολογία κατασκευής της, κάτω από τοξωτό στοιχείο: 1899. ΕΠΙ.ΔΗΜΑΡ.ΑΡΙΣ.ΚΟΚΕΒΗ (επί Δημαρχίας Αριστομένους Κοκκέβη). Το μεσαίο τμήμα της, με τριγωνική (αετωματική) διαμόρφωση, καθώς και το ακραίο αριστερό, φαίνονται μεταγενέστερες προσθήκες.

13.    Καβελαριά

Η Καβελαριά είναι τοποθεσία στα νοτιοδυτικά της Χώρας, σε κοντινή σχετικά απόσταση από την είσοδο στην κωμόπολη. Στο χώρο αυτό υπήρχε ακμαίος οικισμός, με ζωή από την Παλαιοχριστιανική εποχή έως τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα. Πυκνή κατοίκηση του χώρου κατά τους Βυζαντινούς, ιδιαίτερα, χρόνους διαπιστώνεται από θεμέλια οικιών και επιφανειακά όστρακα αγγείων σε σημεία γύρω από την παλαιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στα δεξιά και στην αρχή του παρακαμπτηρίου δρόμου προς το Μυρσινοχώρι.

14.    Θολωτός τάφος Οσμάναγα (Κορυφασίου)

Ο σημαντικότατος αυτός θολωτός τάφος, που ερεύνησε ο Κ. Κουρουνιώτης το 1926, βρίσκεται στη θέση Χαρατσάρι, σε απόσταση δέκα περίπου λεπτών νοτίως του Κορυφασίου (πρώην Οσμάναγα). Στον τάφο οδηγείται κανείς από μονοπάτι (παράλληλο με σύγχρονη περίφραξη) στα αριστερά του κύριου δρόμου, στην πορεία για την Πύλο, λίγο μετά την παράκαμψη προς Κορυφάσιο και Ικλαινα. Ο τάφος σώζεται μερικώς και είναι υπόγειος, μεσαίου μεγέθους, με διάμετρο θαλάμου 6 μ. περίπου. Είναι χωρίς αμφιβολία ένας από τους παλαιότερους θολωτούς τάφους που έχουν βρεθεί έως τώρα στη Μεσσηνία και σ' ολόκληρη την Ηπειρωτική Ελλάδα, πιθανώτατα ο παλαιότερος, κατασκευασμένος στα τέλη της Μεσοελλαδικής εποχής ή στη μετάβαση από την Μεσοελλαδική στην Υστεροελλαδική εποχή. Ο τάφος θα πρέπει να συνδεθεί με τους άμεσα γειτονικούς οικισμούς που έχουν εντοπισθεί σας Πόρτες και στο Μπεϊλέρ-μπεη.
Ο κύριος όγκος της κεραμεικής που προήλθε από τον τάφο φυλάσσεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Περιλαμβάνει δύο ευδιάκριτες κατηγορίες αγγείων: Μια τοπική (Μεσσηνιακή) με αγγεία ύστερης Μεσοελλαδικής εμφάνισης και μια Μινωική με αγγεία γνωστότατων Μεσομινωϊκών 111/ Υστερομινωϊκών ΙΑ τύπων. Χαρακτηριστική είναι η απουσία από το υλικό τυπικών δειγμάτων του κλασικού κεραμεικού ρυθμού της πρώτης Μυκηναϊκής φάσης.

15.    Θολωτοί Τάφοι Τραγάνας

Δύο σημαντικοί θολωτοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής έχουν έλθει στο φως στην τοποθεσία Βιγλίτσα (οι Τάφοι 1 και 2), στο νότιο άκρο μιας ράχης επάνω στην οποία βρίσκεται και το χωριό Τραγάνα, λίγο βορειότερα (Εικ. 11). Στη Βιγλίτσα φθάνει κανείς ακολουθώντας την παράκαμψη προς Τραγάνα, από σημείο (διασταύρωση) επάνω στον κύριο δρόμο για την Πύλο.

Εικ. 10. Τραγάνα, Θολωτός Τάφος 1. Σχέδιο αποτυπώματος σφραγίδας από σάρδιο, με παράσταση γρύπα (κατά Korres, CMS, V, Suppl ΙΑ, 1992). Μουσείο Χώρας

Οι τάφοι ερευνήθηκαν, στη διάρκεια αυτού του αιώνα, διαδοχικά από τους Α. Σκιά (1909), Κ. Κουρουνιώτη (1912), Σπ. Μαρινάτο (1955-56) και Γ.Σ. Κορρέ (1976-81). Θα πρέπει να συνδεθούν άμεσα με πιθανό οικισμό επάνω στο ίδιο το ύψωμα της Βιγλίτσας ή με άλλους στο σημερινό χωριό της Τραγάνας και στα Βορούλια 800 μ. περίπου βορειότερα, όπου ήλθε στο φως μια αποθήκη με 120 και πλέον αγγεία της πρώτης Μυκηναϊκής φάσης.

Εικ. 11. Βιγλίτσα Τραγάνας. Τοπογραφικό σχέδιο της περιοχής, με τον Θολωτό Τάφο 1 (επάνω) και τον Θολωτό Τάφο 2, κάτω (κατά Κορρέ 1977).

Ο Τάφος 23 με διάμετρο θαλάμου 7,20 μ. κτίσθηκε πιθανότατα κατά την πρώτη Μυκηναϊκή φάση (1550-1500 π.Χ.) και χρησιμοποιήθηκε σχεδόν μέχρι τα τέλη της Μυκηναϊκής εποχής. Το εσωτερικό του είχε διαταραχθεί από τη μετατροπή του σε κατοικία κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους. Ενας όμως από τους λάκκους του δαπέδου του περιείχε δύο άθικτες καύσεις νεκρών του προχωρημένου 14ου αιώνα π.Χ. Ο Τάφος 1, με διάμετρο θαλάμου 7,30 μ. είναι περισσότερο επιμελημένης κατασκευής. Φαίνεται να είναι ελαφρώς μεταγενέστερος από τον Τάφο 2, ιδρυμένος λίγο μετά το 1500 π.Χ. Χρησιμοποιήθηκε, με κάποια διακοπή, μέχρι και την Πρωτογεωμετρική εποχή.
Από τα ευρήματα του Τάφου 1 που βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο Χώρας, ξεχωρίζουν ένα μεγάλο χάλκινο δίωτο αγγείο και τρεις πι-θαμφορείς με φυτικά θέματα (φυλλωσιές κισσού, αλυσίδες φύλλων κισσού και κρίνα) από την εποχή της αρχικής χρήσης του τάφου. Από τον Τάφο 1 προέρχεται και μια πήλινη πυξίδα του 12ου αιώνα π.Χ, εκτεθειμένη σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με σπάνια απεικόνιση ιστιοφόρου πολεμικού πλοίου (Εικ. 12). Στα ευρήματα, τέλος, από την πρόσφατη έρευνα του ίδιου τάφου συγκαταλέγεται και σφραγίδα από σάρδιο, με σχηματοποιημένο πτερωτό γρύπα (Εικ. 10).


Εικ. 12. Τραγάνα, Θολωτός Τάφος 1. Ανάπτυγμα γραπτής διακόσμησης πήλινης πυξίδας του 12ου αιώνα π.Χ., που έχει ως κεντρικό Θέμα πολεμικό πλοίο (κατά Κορ-ρέ 1989). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.